W ramach projektu Deep Underground Neutrino Experiment (DUNE), który jest prowadzony przez Fermilab, zakończono prace wykopaliskowe, tworząc ogromne jaskinie głęboko pod ziemią. Te jaskinie, każda o długości ponad 150 metrów i wysokości równoważnej siedmiopiętrowemu budynkowi, staną się domem dla gigantycznych detektorów cząstek. Dodatkowo, trzecia jaskinia zostanie wykorzystana do obsługi technicznej detektorów.

Neutrina, nieuchwytne cząstki przenikające przez materię bez pozostawiania śladów, będą badane przez naukowców z DUNE w nadziei na rozwiązanie niektórych z największych zagadek naszego wszechświata. Pytania takie jak: dlaczego nasz wszechświat składa się z materii, a nie z antymaterii, czy neutrina mogą być powiązane z ciemną materią lub innymi, nieodkrytymi jeszcze cząstkami, są w centrum zainteresowania naukowego projektu.

Prace wykopaliskowe, które rozpoczęły się w 2021 roku w Sanford Underground Research Facility w Południowej Dakocie, wymagały rozebrania ciężkiego sprzętu górniczego i transportu go głęboko pod ziemią, gdzie następnie był ponownie składany. W ciągu prawie dwóch lat pracy, zespół wykopał i usunął blisko 800 000 ton skał, które następnie przetransportowano na powierzchnię.

Zakończenie prac wykopaliskowych jest znaczącym osiągnięciem dla projektu, przybliżając go do instalacji detektorów, która ma rozpocząć się jeszcze w tym roku. Detektory, każdy wypełniony 17 000 tonami ciekłego argonu, będą rejestrować rzadkie interakcje neutrin z przezroczystą cieczą, dostarczając naukowcom cennych danych na temat zachowania tych tajemniczych cząstek.

DUNE to międzynarodowa współpraca ponad 1400 naukowców i inżynierów z ponad 200 instytucji z 36 krajów, którzy z niecierpliwością oczekują na rozpoczęcie instalacji detektorów cząstek. Projekt ten ma na celu nie tylko głębsze zrozumienie neutrin, ale również dostarczenie odpowiedzi na fundamentalne pytania dotyczące naszego wszechświata.