W marcu 2022 roku, kontynent zwykle kojarzony z ekstremalnym chłodem i bezkresnymi polami lodowymi, Antarktyda, znalazł się w szponach niespotykanej fali upałów. Eksperci twierdzą, że termometry wykazywały wartości o 39 stopni Celsjusza wyższe od standardowych dla tego okresu, co zaniepokoiło społeczność naukową, z uwagi na możliwe konsekwencje dla pokryw lodowych tego niezwykłego kontynentu. Analiza tego zjawiska, jego przyczyn i potencjalnych skutków, uwydatnia znaczenie zrozumienia dynamiki klimatycznej Antarktydy oraz oddziaływania globalnych zmian klimatycznych na najbardziej niegościnne rejony naszej planety.

Niespodziewany wzrost temperatur w okresie, kiedy na Antarktydzie panują zazwyczaj warunki subzero, zaskoczył badaczy. W regionie, gdzie termometry zazwyczaj wskazują minus 54 stopnie Celsjusza, naukowcy musieli zrzucić zimowy ekwipunek, aby poradzić sobie z nagłym ociepleniem. Edward Blanchard-Wrigglesworth, autor badania, określił zjawisko jako „największą anomalię temperaturową, jaką kiedykolwiek zmierzono na świecie”.

Śledztwo w kierunku zidentyfikowania przyczyn tej bezprecedensowej fali upałów prowadziło naukowców do analizy zachowań wiatrów. Zazwyczaj, wiatry przemieszczające się z zachodu na wschód skutecznie izolują Antarktydę od cieplejszych regionów na północy. Tym razem jednak, anomalie w kierunkach wiatrów przyczyniły się do przemieszczenia ciepłego powietrza z południowej Australii na Antarktydę Wschodnią w ciągu zaledwie czterech dni. Napływ wilgoci z wiatrów północnych doprowadził do opadów śniegu, deszczu i topnienia pokrywy lodowej na wschodnim wybrzeżu.

Podczas analizowania dynamiki temperatur na dużych szerokościach geograficznych, naukowcy zauważyli, że najbardziej znaczące fluktuacje temperatur występują właśnie w tych rejonach. Blanchard-Wrigglesworth zaznaczył, że ruch zimnego powietrza w pobliżu gruntu w tych regionach prowadzi do cieplejszej pogody, zwłaszcza zimą, co może tłumaczyć ekstremalne anomalie zaobserwowane na Antarktydzie.

Choć nie ustalono jeszcze bezpośredniego związku tej fali upałów ze zmianami klimatycznymi, wstępne wyniki sugerują, że zmiany klimatyczne mogły wpłynąć na to zjawisko o około 2 stopnie Celsjusza. Jonathan Wille, meteorolog, zwraca uwagę, że duża zmienność temperatur na Płaskowyżu Antarktycznym czyni go podatnym na takie anomalie. Co więcej, odkrycie to jest zgodne z rekordowym charakterem obserwowanej fali upałów.

Konsekwencje tych fal upałów są niepokojące. Jeśli w ocieplającym się klimacie takie zdarzenia staną się częstsze, pokrywy lodowe Antarktydy mogą stanąć przed bezprecedensowymi wyzwaniami. Aby zbadania potencjalne scenariusze, naukowcy wykorzystali modele komputerowe, porównując rosnącą emisję gazów cieplarnianych ze światem bez takich emisji. Odkrycia te podkreślają pilną potrzebę działań klimatycznych w celu złagodzenia potencjalnego wpływu na Antarktydę oraz jej kluczowej roli w globalnym wzroście poziomu morza.

Eksperci podkreślają, że fala upałów na Antarktydzie stanowi istotny sygnał ostrzegawczy o wrażliwości pokryw lodowych kontynentu na ekstremalne zjawiska pogodowe. Było całkiem oczywiste, że było to niezwykłe wydarzenie. W świetle tych odkryć, społeczność naukowa musi kontynuować badania nad związkiem między zmianą klimatu a ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, aby lepiej zrozumieć wyzwania wynikające z szybko ocieplającego się klimatu.