Pole magnetyczne Ziemi słabnie, a biegun północny powoli przesuwa się na południe. To sygnał, że kolejne przebiegunowanie jest coraz bliżej. Ostatnio miało to miejsce 780 tys. lat temu, ale naukowcy nie potrafią przewidzieć, kiedy może się to powtórzyć. Jakie będą konsekwencje tej zjawiskowej zmiany?

Ziemskie pole magnetyczne to niewidzialna tarcza, chroniąca naszą planetę przed szkodliwym promieniowaniem kosmicznym. Gdy zaczyna słabnąć, jesteśmy narażeni na niebezpieczne cząstki, które mogą uszkadzać satelity, zakłócać komunikację i nawigację. Zagrożone są też zwierzęta, które wykorzystują pole magnetyczne do orientacji w trakcie dalekich wędrówek, takie jak wieloryby, żółwie czy ptaki.

Proces przebiegunowania jest nieprzewidywalny i niesie ze sobą wiele niewiadomych. Ostatni raz miało to miejsce 780 tys. lat temu, a od tego czasu zjawisko to powtarzało się średnio co 200-300 tys. lat. Naukowcy nie potrafią określić, kiedy może nastąpić kolejna zamiana biegunów. Wiadomo jednak, że w ciągu ostatnich 200 lat pole magnetyczne Ziemi systematycznie słabnie, a biegun północny przesuwa się w kierunku południowego w tempie prawie 50 km rocznie.

Pole magnetyczne Ziemi powstaje dzięki wirowym prądom elektrycznym płynącym w jej jądrze. Ten mechanizm określany jest mianem geodynamo. Ruch obrotowy planety powoduje powstawanie wirów w tych prądach, a co za tym idzie, generuje pole magnetyczne. Gdy ten proces zaczyna słabnąć, dochodzi do przebiegunowania.

Choć nasi przodkowie przetrwali kilka takich procesów, to współczesne technologie są znacznie bardziej wrażliwe na zmiany pola magnetycznego. Zagrożone są sztuczne satelity, kluczowe dla wielu systemów komunikacji, nawigacji czy prognozowania pogody. Ponadto, osłabienie pola magnetycznego może sprzyjać masowym wymieraniom gatunków, na co wskazują badania historycznych okresów przebiegunowania.

Czy jesteśmy przygotowani na tę nadchodzącą zmianę? Naukowcy apelują o wzmożenie badań i monitorowanie procesu, aby móc lepiej przewidywać jego konsekwencje. Konieczne jest też opracowanie strategii ochrony wrażliwej infrastruktury technicznej oraz stworzenie systemów ostrzegania dla zwierząt migrujących. Tylko kompleksowe działania mogą pomóc nam przetrwać to zjawiskowe przebiegunowanie.