Badanie, którego dokonano w ramach współpracy pomiędzy Instytutem Badań nad Zoologią i Dziką Przyrodą im. Leibniza oraz Uniwersytetem Charité w Berlinie, uwydatnia znaczący związek między kurczeniem się różnorodności biologicznej w tropikalnych lasach deszczowych a rozprzestrzenianiem się wirusów. Publikacja, której udostępnienie miało miejsce w prestiżowym czasopiśmie eLife, zwraca uwagę na mechanizm, dzięki któremu niszczenie lasów tropikalnych redukuje różnorodność gatunków komarów, z kolei tworzy korzystne warunki dla rozwoju bardziej odporne gatunków komarów oraz przenoszonych przez nie patogenów.

Wiodącą osobą prowadzącą badanie była profesor Sandra Junglen z Instytutu Wirusologii Charité. Głównym celem przedsięwzięcia naukowego było zbadanie relacji między zmianami w ekosystemie, spadkiem różnorodności biologicznej oraz zasięgiem rozprzestrzeniania się patogenów. Zespół badawczy przeprowadził szczegółowe badania terenowe w Parku Narodowym Taï na Wybrzeżu Kości Słoniowej, a także na terenach otaczających park. W tym kontekście zwracano uwagę na różne metody użytkowania gruntów, od dziewiczych lasów deszczowych po obszary osiedla ludzkie.

W ramach analizy naukowcy złapali różne gatunki komarów i poddali je badaniom w kierunku obecności infekcji wirusowych. Zaobserwowano, że w niestosowanych siedliskach występuje bogata różnorodność wirusów, która jest związana z różnorodnością gatunków zwierząt żywicielskich. Zidentyfikowano jednakże, że pewne gatunki komarów efektywnie adaptują się do obszarów, które zostały oczyszczone z pierwotnej roślinności, przenosząc ze sobą specyficzne wirusy.

Zespół naukowy wyodrębnił 49 gatunków wirusów, z których większość identyfikowana była w niestosowanych siedliskach, jak zaznaczyła Junglen. Niemniej jednak, dziewięć z tych gatunków wirusów było obecnych w różnych siedliskach, a ich częstość występowania wzrastała na obszarach naruszonych, osiągając szczytowy poziom na terenach zamieszkałych. Takie wyniki sugerują, że wycinanie lasów tropikalnych deszczowych prowadzi do zmniejszenia różnorodności gatunków komarów, zmienia skład gatunkowy żywicieli, co z kolei stwarza sprzyjające warunki do rozwoju oraz rozprzestrzeniania wirusów przez gatunki komarów bardziej odporne na zmienione warunki środowiskowe.

Junglen wyjaśnia, że struktura społeczności gatunkowej ma bezpośredni wpływ na występowanie wirusów. Jeżeli jeden gatunek żywiciela dominuje w danym ekosystemie, wirusy mają łatwiejszą drogę do rozprzestrzeniania się. Badanie zwraca uwagę, że wszystkie z najczęściej występujących wirusów były identyfikowane u niektórych gatunków komarów, sugerując tym samym, że to nie tylko powiązania genetyczne, ale również charakterystyki żywicieli, a w szczególności gatunki komarów, które efektywnie przystosowują się do zmieniających się warunków środowiskowych w zaburzonych siedliskach, są decydujące w procesie rozprzestrzeniania się wirusów.

Choć zidentyfikowane w ramach badania wirusy nie stanowią obecnie zagrożenia dla ludzi, podkreślono znaczenie różnorodności biologicznej oraz jej roli w prewencji przed rozprzestrzenianiem się niektórych wirusów. Spadek różnorodności biologicznej może sprzyjać rozwojowi niektórych wirusów poprzez udostępnienie większej liczby żywicieli. Badanie dostarcza wartościowego wglądu w dynamikę chorób zakaźnych, podkreślając jednocześnie konieczność priorytetowego traktowania zachowania różnorodności biologicznej.

Profesor Sandra Junglen, prowadząca grupę badawczą „Ekologia i ewolucja arbowirusów” w Instytucie Wirusologii Charité, zaznacza znaczenie różnorodności biologicznej. "Nasze badanie wyraźnie pokazuje, jak ważna jest różnorodność biologiczna i że spadek różnorodności biologicznej sprzyja rozwojowi niektórych wirusów, gdyż zwiększa to liczbę ich żywicieli," zauważa.