W ciągu ostatnich dziesięcioleci naukowcy obserwują fascynujące zjawisko - średnia objętość ludzkiego mózgu systematycznie się powiększa. Badania przeprowadzone przez zespół z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis wyraźnie to potwierdzają. Analiza obrazów rezonansu magnetycznego mózgu ponad 5 tysięcy osób urodzonych między 1930 a 1970 rokiem wykazała, że objętość ta wzrosła o imponujące 6,6 procent. 

Okazuje się, że nie tylko całkowita wielkość mózgu ulega zmianie - naukowcy zaobserwowali również zwiększenie się poszczególnych jego obszarów. Istota biała powiększyła się o 8 procent, a istota szara aż o 15 procent. Skąd bierze się ten "przerost" mózgu u młodszych pokoleń?

Zdaniem ekspertów, większa objętość mózgu przekłada się na zwiększoną "rezerwę poznawczą", która może chronić przed związanymi z wiekiem problemami, takimi jak pogorszenie pamięci, uwagi czy szybkości reakcji. Jak podkreślają naukowcy, "większa struktura mózgu oznacza większą rezerwę mózgową i może łagodzić skutki chorób związanych z wiekiem, takich jak choroba Alzheimera i powiązane z nią demencje w starszym wieku".

To z pewnością dobra wiadomość, biorąc pod uwagę starzejące się społeczeństwa i rosnącą liczbę przypadków otępienia. Czy oznacza to jednak, że młodsze pokolenia są bardziej inteligentne od swoich rodziców i dziadków? Okazuje się, że niekoniecznie.

Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Ulster wskazują, że pomimo zwiększenia objętości mózgu, IQ w ciągu ostatnich dziesięcioleci systematycznie spada. Według norweskich ekspertów Brenta Bratsberga i Ole Rogeberga, inteligencja badanych osób malała średnio o 7 punktów na pokolenie w latach 1970-2009.

Jak to możliwe, że mózg rośnie, a jednocześnie stajemy się mniej inteligentni? Naukowcy tłumaczą, że sama wielkość mózgu nie jest jednoznacznym wskaźnikiem poziomu inteligencji. Na nią wpływa wiele czynników, takich jak efektywność połączeń między neuronami, stopień mielinizacji aksonów czy złożoność strukturalna poszczególnych obszarów.

Ponadto, choć współczesne pokolenia mają fizycznie większe mózgi, to być może ich potencjał poznawczy nie jest w pełni wykorzystywany. Zmiana stylu życia, wzrost narażenia na zanieczyszczenia środowiska, a także coraz większe uzależnienie od technologii mogą mieć negatywny wpływ na rozwój intelektualny.

Wygląda zatem na to, że choć nasze mózgi rosną, to nie przekłada się to wprost na wzrost inteligencji. Być może kluczem jest znalezienie sposobów, by w pełni wykorzystać ten zwiększony potencjał mózgowy i stać się jeszcze mądrzejszymi niż poprzednie pokolenia. Wyzwanie to stoi przed naukowcami, edukatorami i społeczeństwem jako całością.