W najnowszym przełomowym badaniu, międzynarodowy zespół naukowców z Holandii, Niemiec i Nowej Zelandii odkrył znaczące spowolnienie procesu erozji Alp Europejskich w ciągu ostatnich dziesięciu tysięcy lat. Ta fascynująca zmiana jest dokumentowana w opublikowanym badaniu w czasopiśmie Earth and Planetary Science Letters (EPSL) i rzuca nowe światło na wpływ zmian klimatycznych na struktury geologiczne.

Zespół badań skupił się na dolinie Hungerli w południowej Szwajcarii, badając zmiany w tempie erozji podczas cofania się lodowców. Wykorzystując charakterystykę osuwisk skalnych do oszacowania szybkości erozji w wczesnym holocenie (ponad 10 000 lat temu) i porównując ją z danymi z lat 2016–2019, naukowcy doszli do zaskakujących wniosków.

Odkrycia te wskazują, że 10 tysięcy lat temu erozja skał w Alpach następowała w tempie 1,2 do 1,4 milimetra rocznie, co jest znacznie szybsze w porównaniu z obserwowanym tempem z ostatnich lat, wynoszącym zaledwie 0,02-0,08 milimetra rocznie. Jest to spowolnienie rzędu od 17 do aż 70 razy w skali rocznej.

Istotne jest, że efekt ten był dodatkowo nasilony na większych wysokościach, gdzie obszary powyżej 2700 metrów n.p.m. doświadczały intensywniejszej erozji. Naukowcy zauważyli jednak radykalny spadek tempa erozji w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat, nawet na tych wyższych poziomach, z szczytowym tempem erozji 50,7 mm/rok, które spadło do 0,58 mm/rok do roku 2019.

Podłożem tego zjawiska, jak sugerują badacze, jest zakończenie ostatniej epoki lodowcowej i związane z tym cofanie się lodowców. Procesy te osłabiły skały i doprowadziły do osunięć, które mogły być dodatkowo potęgowane przez aktywność sejsmiczną spowodowaną zmieniającymi się naprężeniami w glebie w wyniku topnienia lodowców. Co więcej, współczesne stoki Alp są teraz pokryte grubszą warstwą śniegu, co zapewnia im dodatkową izolację od bezpośredniego wpływu atmosferycznego.

Według autorów badania, te wyniki dostarczają dowodów na to, że zmiany klimatyczne nie zawsze przekładają się na zwiększoną erozję skał. W niektórych przypadkach, jak w Alpach, zmiany te mogą wręcz prowadzić do przeciwnych skutków. Należy jednak zauważyć, że w krótkim okresie te same procesy klimatyczne mogą zwiększać aktywność erozyjną, podnosząc tym samym ryzyko niebezpiecznych osunięć.

To badanie otwiera nowe perspektywy dla zrozumienia wpływu zmian klimatycznych na krajobrazy górskie i wskazuje na potrzebę dalszych, szczegółowych badań w tym obszarze. Dostarcza także cennych informacji dla planowania przestrzennego oraz środków zapobiegawczych w regionach górskich.