W pracy opublikowanej w czasopiśmie "Geology", zespół geologów z Uniwersytetu w Lizbonie przedstawił zaskakujące wnioski dotyczące przyszłości Oceanu Atlantyckiego. Ich badania rzucają nowe światło na cykliczność procesów tektonicznych oraz ich wpływ na globalną geografię. Dzięki zaawansowanym modelowaniom obliczeniowym, naukowcy zdołali przewidzieć moment, kiedy Atlantyk zacznie przekształcać się z otwartego oceanu w zamknięty zbiornik wodny, co jest częścią naturalnego cyklu życia oceana, obejmującego narodziny, wzrost i ostateczne zamknięcie.

Istotnym motorem napędzającym tę zmianę są procesy subdukcji, polegające na tym, że jedna płyta tektoniczna zostaje wciągnięta pod inną. Te procesy jednak nie inicjują się łatwo, ponieważ wymagają one zagięcia oraz zniszczenia wyjątkowo trwałych odcinków skorupy ziemskiej. Niemniej jednak, raz utworzone strefy subdukcji mogą migrować, co stanowi klucz do przyszłych zmian w strukturze Atlantyku.

Badacze skupili się na strefie subdukcji znajdującej się pod Cieśniną Gibraltarską, która, jak sugerują ich modelowania, będzie posuwać się w głąb Atlantyku. To przesunięcie spowoduje powstanie atlantyckiego systemu subdukcji, nazywanego także Atlantyckim Pierścieniem Ognia, analogicznego do tego, który obecnie występuje na Oceanie Spokojnym. Taki rozwój wydarzeń doprowadziłby do stopniowego zamykania się tego oceanu.

Ocean Atlantycki, który obecnie obserwujemy, powstał około 180 milionów lat temu w wyniku rozpadu superkontynentu Pangea. W przeciwnym biegunie historycznym znajduje się Morze Śródziemne, będące reliktem nieistniejącego już Oceanu Tetydy, który niegdyś oddzielał Afrykę od Eurazji. Przywołane przykłady ilustrują długofalową naturę procesów geologicznych.

Według autorów pracy, inicjacja procesu zamykania Atlantyku jest kwestią, która w skali geologicznej nastąpi stosunkowo szybko, bo już za około 20 milionów lat. Dla ludzkiej percepcji, operującej znacznie krótszymi ramami czasowymi, może to wydawać się epoką. Niemniej, dla Ziemi i jej geologicznej historii jest to jedynie mrugnięcie oka.

Publikacja ta nie tylko poszerza naszą wiedzę na temat cykli geologicznych Ziemi, ale także przypomina o skali i mocy procesów naturalnych, na które ludzkość ma niewielki wpływ. Rozumienie tych procesów jest istotne nie tylko z punktu widzenia naukowego, ale również w kontekście potencjalnych długoterminowych zmian w globalnym ekosystemie.