Ssaki, istniejące na Ziemi przez ponad 300 milionów lat, zdobyły niebywałe umiejętności adaptacyjne, które pozwoliły im przetrwać w zmiennych warunkach klimatycznych oraz przeżyć okresy masowych wymierań. Niemniej jednak, nowe, przełomowe badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Bristolu wskazują, że przyszłość tej znaczącej grupy organizmów może być w znacznym stopniu zagrożona.

Zasugerowano, że potencjalne przemieszczenie kontynentów i powstanie nowego superkontynentu, zwanego Pangeą Ultima, mogą spowodować, że Ziemia stanie się niezdolna do dalszego wspierania życia ssaków. Głównym czynnikiem, który przyczynia się do tej niekorzystnej prognozy, jest przewidywany wzrost poziomu gazów cieplarnianych, co prowadzi do ekstremalnych zmian temperatury oraz rekonfiguracji systemów klimatycznych.

Pojęcie Pangea Ultima powstało w oparciu o znaczące zmiany klimatyczne, które nastąpiły, gdy kontynenty Ziemi zeszły się, tworząc pradawny superkontynent Pangea. Chociaż zdolność ekspertów do przewidywania konsekwencji takiej transformacji geologicznej jest ograniczona, historyczny kontekst Pangei dostarcza istotnych wskazówek. Międzynarodowy zespół naukowców z USA, Wielkiej Brytanii, Chin i Szwajcarii zastosował doświadczenia związane z Pangeą jako analizę przypadku dla prognozowania klimatycznych reperkusji powstania kolejnego superkontynentu.

Badacze zaznaczyli, że powstanie Pangea Ultima będzie miało znaczący wpływ na bilans energetyczny Ziemi. Przewidywane jest, że Słońce wyemituje o około 2,5% więcej promieniowania, a połączenie tego ziemskiego fenomenu z nasilającymi się emisjami gazów cieplarnianych może doprowadzić do dramatycznych zmian w globalnym systemie klimatycznym.

Duże obszary lądu mogą ulec dezertyfikacji, a poziom dwutlenku węgla w atmosferze może drastycznie wzrosnąć, na wzór tego, co zaszło podczas formowania się pierwotnej Pangei, gdy poziom dwutlenku węgla wzrósł z 200 do 2100 ppm, powodując wzrost temperatur o około 10°C powyżej obecnej średniej globalnej. Dla porównania, współczesne poziomy dwutlenku węgla w stosunku do poziomów przedindustrialnych wynoszą około 416 ppm.

Jeśli poziom dwutlenku węgla w atmosferze przekroczy 560 ppm, nawet na krótki okres, może to spowodować masowe wymieranie porównywalne z historycznymi epokami Wielkiej Piątki. Modele klimatyczne niestety sugerują, że taki scenariusz jest prawdopodobny, gdy powstanie Pangea Ultima. Złożone interakcje między tektoniką płyt, sprzężeniem zwrotnym klimatu i zmieniającymi się systemami pogodowymi mogą doprowadzić do wysychania lasów i transformacji obecnych pochłaniaczy dwutlenku węgla w źródła tego gazu.

W najgorszym przypadku przedstawionym przez naukowców, scenario Pangea Ultima może doprowadzić do tego, że średnia temperatura w najcieplejszym miesiącu osiągnie 46,5°C. Bazując na naszej obecnej wiedzy o krytycznym stresie cieplnym u ssaków, takie temperatury mogłyby być nie do zniesienia dla większości gatunków.

Dr Alice Johnson, wybitny klimatolog z Uniwersytetu w Bristolu, ostrzega, że powstanie i rozpad Pangea Ultima może znacząco ograniczyć, a ostatecznie wyeliminować istnienie ssaków lądowych na Ziemi, w wyniku temperatur przekraczających ich tolerancję cieplną, miliardy lat wcześniej, niż wcześniej przewidywano.