Międzynarodowy zespół hydrologów i klimatologów, z udziałem badaczy z fińskiego Uniwersytetu Aalto, przeprowadził obszerną analizę dotyczącą globalnego obiegu wody słodkiej. Ich badania, związane z obserwacją zmian w przepływie wody przez rzeki, jeziora, stawy oraz inne zbiorniki wodne, a także przez glebę na przestrzeni ostatnich stuleci, doprowadziły do alarmującego wniosku. Wynika z nich, że działalność człowieka zakłóciła naturalny obieg wody słodkiej aż w 18% regionów na całym świecie.

Naukowcy, by dojść do takiego wniosku, dokonali szczegółowej analizy zmian w cyklu wody słodkiej od połowy XVII wieku aż po wczesne lata XXI wieku. Okres ten obejmuje epokę przedindustrialną, trwającą od roku 1661 do 1860, oraz nowożytną, od roku 1861 do 2005. To właśnie w epoce nowożytnej nasza planeta przeszła radykalną transformację, głównie za sprawą konstrukcji wielkich elektrowni wodnych, tam i innych gigantycznych prac hydrotechnicznych, które znacząco zmieniły krajobraz wielu obszarów.

W celu zbadania wpływu tych zmian na globalną hydrosferę, zespół przygotował rozbudowany model wodny Ziemi. Użyli go następnie do przeprowadzenia obliczeń dotyczących przepływu świeżej wody przez różne elementy środowiska. Dzięki podzieleniu powierzchni naszej planety na kwadraty o boku 50 km, możliwe było precyzyjne monitorowanie zmian w poziomie wilgoci w glebie oraz objętości wody przepływającej przez różne zbiorniki wodne. Takie szczegółowe podejście pozwoliło na zidentyfikowanie odchyleń hydrologicznych na niespotykaną dotąd skalę.

Okazało się, że w epoce przedindustrialnej, anomalie w obiegu wody, takie jak susze czy powodzie, zajmowały od 9,4 do 9,8% powierzchni lądów. Natomiast w ciągu ostatniego półtora wieku, te odchylenia niemal się podwoiły, obejmując obecnie aż 18% regionów zajmowanych przez zbiorniki wodne i 15% gleb. Zmiany te są związane przeważnie z aktywnością gospodarczą ludzi.

Skala tych zakłóceń jest największa w tropikalnych częściach Ameryki Południowej i Afryki, środkowych Stanach Zjednoczonych i Meksyku, południowej Europie, Chinach, Indiach oraz na Bliskim Wschodzie. Z kolei w Rosji najbardziej znaczące zmiany obserwowano w północnych regionach, co badacze łączą zarówno z globalnym ociepleniem, jak i z narastającą interwencją człowieka w ostatnich dziesięcioleciach.

Rozumienie mechanizmów stanowiących przyczynę tak dużych zakłóceń w obiegu wody słodkiej na naszej planecie jest kluczowe dla lepszego przygotowania się do zmagań z niekorzystnymi efektami tych zmian. Naukowcy mają nadzieję, że ich praca przyczyni się do podjęcia skuteczniejszych działań zmierzających do ochrony i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi.

Zgodnie z tym, co przedstawili badacze, świadomość zakresu zakłóceń oraz ich przyczyn może być pierwszym krokiem w kierunku opracowania strategii mających na celu zminimalizowanie negatywnych konsekwencji działalności człowieka na hydrosferę. Warto więc podkreślić, jak nieocenioną rolę odegrała ta pionierska analiza, dokonana przez międzynarodowy zespół z Uniwersytetu Aalto, w zrozumieniu globalnych zmian hydrologicznych wywołanych przez człowieka, stanowiąc ważny krok w kierunku lepszego zarządzania zasobami wodnymi naszej planety.