W nocy z 3 na 4 marca 2024 roku mieszkańcy krajów bałtyckich oraz Rosji byli świadkami niezwykłego zjawiska na niebie. Wywołany przez koronalny wyrzut masy (CME), który trafił w Ziemię, spowodował pojawienie się umiarkowanej geomagnetycznej burzy klasy G2. Efektem tej aktywności był szeroko obserwowany stabilny czerwony łuk auroralny (SAR) rozpościerający się od Łotwy aż po wschodnią Rosję.

Czerwone łuki SAR (Strong Auroral Red arc), chociaż wizualnie mogą być mylone z zorzą polarną, to jednak są rezultatem zupełnie odmiennego zjawiska atmosferycznego. W przeciwieństwie do zórz polarnych, które są efektem interakcji naładowanych cząstek słonecznych z polem magnetycznym i atmosferą Ziemi, czerwone łuki SAR są wyrazem unikatowego procesu związanego z systemem prądowym pierścienia ziemskiego.

System ten, znany również jako prąd pierścieniowy, tworzy wokół Ziemi rodzaj kształtnego obwodu, który przewodzi ogromne ilości energii elektrycznej, sięgając milionów amperów. Jest to kluczowy element w zrozumieniu zjawisk zachodzących w przestrzeni wokółziemskiej, wpływając na różnorodne aspekty od technologii satelitarnej po systemy komunikacji i nawigacji.

Źródło: spaceweather

Burza geomagnetyczna, do której doszło 3 marca, była przyczyną znaczącego wycieku energii z tego systemu. Przyczyną tych burz są wyrzuty masy koronalnej (CME) ze Słońca, które kierują w stronę Ziemi potężne strumienie naładowanych cząstek. Gdy te cząstki wpływają na pole magnetyczne Ziemi, mogą powodować różne zjawiska, w tym właśnie wzmocnienie prądów pierścieniowych i, jak w omawianym przypadku, powstanie czerwonych łuków SAR.

Czerwone łuki SAR są zatem wskaźnikiem dynamicznych zmian w systemie prądowym pierścienia ziemskiego, szczególnie podczas intensywnych burz geomagnetycznych. Ich obserwacja dostarcza naukowcom cennych informacji na temat procesów zachodzących w górnych warstwach atmosfery oraz wpływu aktywności słonecznej na naszą planetę.

Unikalność czerwonych łuków SAR polega na tym, że są one zjawiskiem bardziej złożonym niż zorze polarne, ponieważ wiążą się bezpośrednio z globalnym systemem prądowym otaczającym Ziemię.

Warto też zaznaczyć, że zjawiska takie jak SAR są ważnym elementem badań naukowych dotyczących ziemskiego klimatu i jego zależności od kosmicznych zjawisk. Dzięki takim obserwacjom, naukowcy mogą lepiej zrozumieć złożone interakcje pomiędzy Słońcem a Ziemią, co ma kluczowe znaczenie dla nauki o klimacie i przewidywania zmian w otaczającym nas świecie.