Szwedzki koncern Saab, znany na całym świecie jako producent samolotów myśliwskich Gripen, nie spoczywa na laurach. Choć obecny model JAS-39E/F ma pozostać w służbie jeszcze przez długie lata, firma już teraz prowadzi prace nad maszyną następnej generacji. Niezależnie od współpracy międzynarodowej, Szwecja rozwija własny program, mający na celu stworzenie samolotu bojowego 6 generacji.

Umowa podpisana między Saabem a szwedzką Agencją ds. Zamówień Obronnych (FMV) przewiduje, że w ciągu najbliższych dwóch lat koncern, we współpracy z wojskiem i branżą lotniczą, opracuje koncepcję nowego samolotu bojowego. Choć Szwecja wycofała się z międzynarodowego programu Tempest/GCAP, nadal uczestniczy w pracach nad systemem FCAS (Future Combat Air System), którego celem jest stworzenie m.in. bezzałogowego "lojalnego skrzydłowego" - autonomicznej maszyny wspomagającej załogowe samoloty podczas walki.

Szwedzcy decydenci jednoznacznie deklarują, że celem jest budowa samolotu 6. generacji. Jednocześnie podkreślają, że Szwecja nie musi się spieszyć i ma czas na spokojne opracowanie przyszłościowej maszyny według własnych wymagań. Tę lukę czasową Szwecja zawdzięcza wprowadzeniu do służby nowego modelu Gripena - JAS-39E/F. Choć samolot ten wygląda podobnie do poprzednich wersji, pod względem możliwości jest zupełnie nową maszyną, dorównującą samolotom bojowym 5. generacji.

Wprowadzony do służby w 2019 roku Gripen E/F to prawdziwy krok milowy w rozwoju szwedzkiego samolotu myśliwskiego. Choć zachował on charakterystyczną sylwetkę poprzednich modeli, pod maską skrywa zupełnie nowe możliwości. Saab określa go mianem "samolotu bojowego nowej generacji", a porównując jego parametry z maszynami 5. generacji, trudno się z tym nie zgodzić.

Gripen E/F wyposażony został w zaawansowany radar AESA, który znacznie poprawia jego możliwości wykrywania i śledzenia celów. Ponadto samolot otrzymał nowy silnik F414G, zwiększający jego moc i zasięg. Zastosowanie technologii stealth, w tym m.in. pochłaniających fale radarowe powłok, ogranicza jego wykrywalność. Dodatkowe zbiorniki paliwa i ulepszony system zarządzania energią pozwalają na dłuższe pozostawanie w powietrzu.

Nie mniej istotne są także zmiany w konfiguracji uzbrojenia. Gripen E/F może przenosić szerszy wachlarz pocisków rakietowych i bomb kierowanych, w tym najnowocześniejsze pociski klasy powietrze-powietrze i powietrze-ziemia. Wszystkie te udoskonalenia sprawiają, że maszyna ta dorównuje, a w niektórych aspektach nawet przewyższa, parametry samolotów myśliwskich 5 generacji.

Choć Gripen E/F jest wciąż samolotem załogowym, Szwecja już teraz pracuje nad rozwojem autonomicznych systemów, które w przyszłości mogłyby stanowić jego uzupełnienie. Celem jest stworzenie "lojalnego skrzydłowego" - bezzałogowej maszyny zdolnej do samodzielnego wykonywania zadań w ramach formacji załogowych samolotów bojowych.

Wprowadzenie do służby Gripena E/F dało Szwecji czas na opracowanie koncepcji następcy tego samolotu. Choć obecny model będzie wykorzystywany jeszcze przez długie lata, szwedzki koncern Saab, we współpracy z wojskiem i partnerami z branży, już teraz pracuje nad maszyną nowej generacji.

Ambicją Szwecji jest stworzenie samolotu bojowego 6 generacji, który będzie nie tylko następcą Gripena, ale także kluczowym elementem przyszłego systemu walki powietrznej. Nowy samolot ma być wyposażony w najnowocześniejsze technologie, zapewniające mu przewagę nad potencjalnymi przeciwnikami. Wśród priorytetów znajdują się m.in. zaawansowane systemy sensoryczne, zdolności stealth, zautomatyzowane funkcje i możliwość integracji z bezzałogowymi platformami.